Machteloos

Nederland is een goed land om in te leven. In Nederland hoeft niemand buiten de boot te vallen. In Nederland heeft iedereen een kans. Allemaal mooie beelden, die ook voor veel mensen waar zullen zijn. Behalve als je tegenover de overheid komt te staan. Als de afgelopen tijd ons iets heeft geleerd, is het hoe kwetsbaar en machteloos mensen dan kunnen zijn. Machteloos tegenover een anonieme overheid, die zelf de wet aan haar laars lapt.

En de toeslagenaffaire staat daarin niet op zichzelf. Denk bijvoorbeeld aan de mensen in Groningen, die al jarenlang wachten op schadevergoeding. Of mensen in de bijstand, die verzeild zijn geraakt in een woud van regeltjes in een systeem wat gestoeld is op wantrouwen. De Nederlandse overheid is er niet meer voor hen, maar is tegen hen. Hoe heeft dat allemaal kunnen gebeuren? We leven toch in een welvarend en beschaafd land? Blijkbaar is die beschaving maar een oppervlakkig laagje.

De bijstand was ooit bedoeld, zodat ook mensen die het moeilijk hadden een waardig bestaan hadden. Genoeg om van te leven en bijvoorbeeld weer op zoek te kunnen naar een nieuwe baan, of een andere invulling. Maar dat was ooit… Inmiddels is er een harde houding ontstaan, die tientallen jaren is gevoed.

“Er wordt alleen maar geprofiteerd”

“Er wordt gefraudeerd”

“Luie zakkenvullers”

Herkenbare uitspraken, die gebruikt zijn om een guur systeem op te bouwen wat mensen vastzet in een vicieuze cirkel van wantrouwen. Een systeem wat er niet op gericht is om mensen een menswaardig bestaan te geven, maar op maximale controle. Er wordt zo hard geschreeuwd over misbruik van de bijstand, dat we vergeten zijn waarvoor deze ooit bedoeld is. En zo lijden de meer dan 95% van de mensen onder een kleine groep. En niet een beetje.

Mensen staan machteloos. Elke overtreding, of zelfs het vermoeden ervan, kan leiden tot een boete. En omdat je al in een situatie zit waarin je elk dubbeltje moet omdraaien, kom je hierdoor direct in de schulden. Een situatie waar je simpelweg nooit meer uit komt. En een systeem waar politici (van links tot rechts) helaas door jarenlang aan te dringen op een keiharde aanpak zelf voor hebben gezorgd.

De overheid in Nederland is er helaas vaak niet meer voor haar eigen inwoners. We moeten toe naar een radicale andere blik op hoe we naar mensen kijken. Een systeem waarin iedereen recht heeft op een normale manier van leven. Waar je als slachtoffer van aardbevingsschade gewoon zonder jarenlange strijd gecompenseerd wordt. Waar je als slachtoffer van de toeslagen affaire als mens behandeld wordt in plaats van als fraudeur. Waar je in de bijstand niet telkens door een steeds kleiner hoepeltje moet springen, maar gewoon kunt leven zonder constant geconfronteerd te worden met het wantrouwen van de overheid. Een systeem waarin we voorkomen dat mensen machteloos staan. Een radicaal andere blik dus, waar de PvdA met Lilianne Ploumen voorop, keihard aan wil en zal werken.

En denk nu niet dat dit alleen landelijk speelt. Uit de evaluatie van het Beleefhuis in Harderwijk bleek dat ook hier mensen nog te vaak tegen het systeem en alle regels aanlopen. Een visie op bestaanszekerheid laat, ondanks herhaaldelijk aandringen van de gemeenteraad, al veel te lang op zich wachten. Ook lokaal is het belangrijk dat de overheid maatwerk en mensen centraal stelt, en zich niet verschuilt achter landelijk beleid. Daarom ben ik in Harderwijk de politiek ingegaan. Om hier wat in te kunnen betekenen en te voorkomen dat mensen machteloos staan.